Otomotiv teknolojilerinin gelişimi tüm hızıyla sürüyor. Bu gelişimlerden biri de son yıllarda yaygınlaşmaya başlayan start-stop sistemi. Genellikle orta segment araçlarda opsiyonel olan ve üst sınıfta dahili donanımlar arasında yer alan bu teknoloji, gün geçtikçe bütün segmentlerde bir standart donanıma dönüşmeye aday. Peki tam olarak start stop sistemi nedir, nasıl çalışır ve ne işe yarar?
Start-Stop Sistemi Nedir? Nasıl Çalışır?
Trafikteki bekleme süresi boyunca motorun gereksiz yere çalışmasının önüne geçen start stop sistemi, marş motoru, start-stop sistemi uyumlu motor kontrol ünitesi, akü şarjı ve sensör gibi parçalardan oluşur. Start-stop sisteminin çalışma prensibi, bu parçaların arızasız olmasına ve aralarındaki uyuma bağlı.
Start-stop sistemi sayesinde yoğun trafikte ya da kırmızı ışıkta otomatik araçlar tamamen durduktan çok kısa süre sonra motor durur. Stop ettiğinde aracın içindeki elektrik yüklerine enerji akışı sürer. Manuel araçlarda vites boşa alındığında motor kapanır. Ardından harekete hazır olunduğunda debriyaja tekrar dokunulmasıyla birlikte 1 saniye içerisinde motor tekrar çalışır.
Otomatik Araçlarda Start-Stop Sistemi
Otomatik şanzımanlı araçlarda ayağın frenden kaldırılmasıyla birlikte motor tekrar çalışır ve hareket etmeye hazır hale gelir. Yani sıkışık trafikte dur-kalk yapmak yerine otomatik start-stop sistemi devreye giriyor ve sizin yerinize motoru durduruyor. Debriyaja tekrar basıldığında ya da ayak frenden çekildiğinde de 1 saniye içerisinde motor çalışıyor ve hemen harekete hazır hale geliyor. Ayrıca direksiyonun yarım turdan daha fazla döndürülmesi de motoru aktif hale getiriyor.
Tabii start-stop sisteminin devreye girmesi için bazı koşulların gerçekleşmesi gerekiyor. Bu koşullar sağlandığı sürece sistemden faydalanmak mümkün. Peki, nedir onlar?
Start-Stop Sisteminin Çalışması İçin Gereken Koşullar Neler?
- Akünün şarjının alt limite düşmemesi,
- Elektrik yükünün üst limiti aşmaması,
- Bekleme süresi boyunca aracın hiç hareket etmemesi,
- Sürücü kapısının kapalı olması,
- Motor kaputunun kapalı olması,
- Çoğu modelde sürücü emniyet kemerinin takılı olması,
- Direksiyonun yarım turdan fazla çevrilmemesi,
- Klima ile kaloriferin orta seviyelerde çalışması,
- Motor soğut suyu sıcaklığının 60°C derecenin üstünde olması,
- Ayna çözücü ya da buğu çözücü gibi sistemler kapalıysa ya da en düşük seviyede çalışıyorsa,
- Düz vitesli araçlarda debriyaja basılmıyorsa,
- Otomatik vitesli araçlarda ayak frene basılı tutuluyorsa start-stop sistemi devreye girmeye hazır halde bekler. Markalar ve modelleri arasında bazı farklılıklar olsa da bu şartların ihlal edilmesi halinde ise sistem devreye girmeyecektir.
Start-Stop Sistemi Ne İşe Yarar?
Trafikte gereksiz yere motorun çalışmasının önüne geçen start-stop sisteminin faydalarının başında yakıt tasarrufu gelir. Çünkü bekleme süresi boyunca motor çalışmayacağı için yakıt harcamasına da gerek kalmaz.
Özellikle şehir içi bölgeler için araç start-stop sisteminin %15’e kadar tasarruf sağladığı söylenebilir. Kırmızı ışıkta bekleme süresini ortalama 1 dakika kabul edersek ve günde 5 kere kırmızı ışıkta beklediğinizi varsayarsak gidiş-geliş toplam 10 kez ışıkta durur, yani 10 dakika beklersiniz. Bu da hafta içi günler için 50 dakika anlamına gelir. Hafta sonları ve bazı akşamlar dışarı çıkarsanız ya da iş çıkış saatinde trafiğe yakalanırsanız bir haftada en az 100 dakikanızı trafikte beklemeye ayırdığınız anlamına gelir. Yani ayda minimum 400 dakika.
Günümüzde otomobiller beklemede yani rölantide çalışırken 0.3-2.5 lt arasında yakıt tüketiyor. Sizin aracınızın rölantide yakıt tüketimini 0.5 lt olarak kabul edersek ayda yaklaşık 3.5-4 litre yakıtı beklerken harcadığı anlamına gelir. Bu da yılda hemen hemen bir depo yakıt anlamına geliyor. Yani start-stop sistemi sayesinde bir depo yakıt tasarrufu sağlanabilir. Trafikte daha yoğun kalıyorsanız bu rakam daha da artacaktır. Bununla birlikte daha az yakıt tüketerek karbonmonoksit gazı salınımını da azaltarak çevreye verilen zararı biraz daha dizginleyebilmek mümkün.
Start-Stop Sistemi, Marş Motoruna Zarar Verir mi?
Orta segment otomobillerin büyük kısmı ve üst segmentin tamamında marş motoru, start-stop sistemine uyumlu şekilde tasarlandıkları için herhangi bir zarar söz konusu değildir. Marş motoru, motor kontrol ünitesi ve akü, bu sistemle uyumlu olarak geliştirilir. Sistem devreye girdiğinde enerji depolanır ve motor tekrar hareketlendirildiğinde depolanmış enerji kullanılarak marş motoru tekrar çalıştırılır. Bu da marş motorunun hiçbir sorun yaşamadan görevini yerine getirmesi anlamına gelir.